امروزه اسطوره شناسی در نام گذاری برندها و لوگوها تب تند خود را دارند. شاید بهترین منبع الهام همین گذشته باشد چیزی که از لایههای تاریخ و خاطره بشر بیرون کشیده میشود، آنقدر اصیل است که به طور چشمگیری تاثیرگذار است. مفاهیمی که از گذشته میآیند در سطحیترین لایه، نامی آشنا و در عمیقترین لایهها باوری ثبت شده در ضمیر ناخودآگاه دارند. امروزه در دنیای مدرن نفوذ گذشته و اساطیر به وفور دیده میشود به طوری که به هر سمتی سرک بکشید آثاری از اساطیر و گذشته را خواهید دید. نام سخت افزارها، سیارات و صور فلکی، کالاهی پزشکی، نام شهرستانها، شرکتها، که با اشارات ادبی از گذشته یا اساطیر، فلسفه خود را قرض گرفتهاند. فلسفهای که از اساطیر یونانی نشأت میگیرد و بیشتر جنبههای هنری را تحتالشعاع قرار میدهد.
باید گفت؛ در جایی از سیر تحولات فلسفه، هنر، معماری، ادبیات و فرهنگ ما شاهد یک حرکت از بطن نوگرایی(مدرنیسم) به سمت شالودگرایی(پست مدرنیته) هستیم. این تحولات در هنر و طراحی با تأکید بر جامعهشناختی، به گذشته، ادوار تاریخی، ریشه فرهنگها و باورها برمیگردد و با یک ساختارشکنی به یک همنشینی قدیم و جدید میرسد و این جاست که المانهای تاریخی دوباره مورد استفاده قرار میگیرند و درست در این نقطه، اسطورهها در دنیای مدرن امروز متولد میشوند و نفوذ میکنند.
اسطوره بیان هویت و ویژگیهای اغراق آمیز بشریت است؛ درک مفهوم این جمله به درک استفاده مفاهیم اساطیری در طراحی کمک میکند و ما را بیشتر به موضوع اصلی که انتخاب نام برندها براساس اساطیر است، نزدیک میکند. همانطور که یک اسطوره معرف یک داستان و ارزش عالی است، یک لوگوی موفق هم منعکس کننده کل شخصیت یک شرکت است. پس وقتی به شکل یک نماد اساطیری در میآیند یک پیام روشن را ترسیم میکنند و به وسیله بازخوانی داستان اسطوره در ضمیر ناخودآگاه مخاطب، برای شعار، هدف و یا ماهیت کسبوکار یک جایگاه خاص میسازد.
هزاران کسبوکار در جای جای دنیا وجود دارند که، نام لوگو و یا تم خود را از اساطیر باستانی، الهام گرفتهاند. آنقدر که میتوان گفت جامعه امروز به دست اساطیر احاطه شده و دنیای مدرن حال و هوای باستان را به خود گرفتهاست، به طوری که حرمت شخصیتهای اساطیری و خدایان با هویتی تازه تعریف و از نو قابل احترام میشوند و ردپایی از گذشته را در هر جا که نمود کنند از خود به جای میگذارند:
ردپای خدایان و الهههای اساطیری در طراحی لوگوها
Nike(الهه پیروزی)
همه ما کفش و لباس ورزشی شرکت غول پیکر “نایک” را میشناسیم. آیا میدانید که “نایک” نام یک الهه یونانی برای پیروزی در جنگ و ورزش است؟ این الهه در نقوش برجسته، سکه یا آثار به جا مانده، عمدتا با بالهای بلند به تصویر کشیدهشدهاست و عموما در دستش یک شاخه نخل، تاج گل یا حلقه دیدهمیشود و حال امروز این الهه که پیروزی از او نشئت میگرفت در مقابل شهرت برند نایک شکست میخورد و حال نام یک مارک ورزشی شناخته شدهاو عامل موفقیت و پیروزِی یک شرکت بیلیون دلاری است. پرواز، پیروزی، و سرعت مفهومهایی است که از توانایی این الهه گرفتهشده و فرم لوگو از پیکره بی سر به جا مانده مجسمه نایک در موزه لوور فرانسه طراحی شدهاست.
Monument to the Goddess of victory Nike
Mars(خدای جنگ رومیان)
مریخ خدای جنگ رومیان است خدایی که علیه گرسنگی میجنگد و امروز نام یکی از معروفترین شکلاتهای محبوب است.
Satrun(خدای قدرتمند رومی)
جدای از اینکه یکی از سیارات منظومه ما زحل( Saturn) است نام خدای قدرتمند رومی نیز میباشد که دوره سلطنت آن عصر طلایی صلح و فراوانی نامیده شدهاست. ولی امروزه به عنوان نام یک شرکت خودرو محبوب در دنیا به حساب میآید. از سیتروئن در روم به عنوان پدر زئوس یاد میشود و صاحبان این خودرو میخواستند مانند سیتروئن پادشاهی کنند. پادشاهی برای صنعت خودرو !
Venuse(الهه عشق و زیبایی)
ونوس یا زهره نام دیگری از الهههای رومیان است که ماجرایی از عشق و هوس را به تصویر میکشد. ماجرای عشقی بین “ونوس” الهه عشق و زیبایی، نسبت به “آدونیس” شکارچی جوان و زیبای کوههای لبنان.
برای اولین بارالهه زیبای عشق، خود با عشق جوانی شکارچی، شکار میشود. در این منظومه عشقی، ونوس یا همان “آفرودیت” که جذابترین الهه آسمان است، به جای عشق آفرینی، خود به دام عشق میافتد. حال امروز ونوس نام یک محصول بهداشتی برای زیبایی بانوان است. تم داستان این اسطوره، بسیار زنانه است و به نظر من انتخاب این نام، زنانگی خاصی را به مخاطب القا میکند.
Eos(الهه سپیدهدم)
“EOS” الهه یونانی سپیده دم یا شفق قطبی برای رومیان است. اما امروز، نام شناخته شدهای برای یک سری معروف از دوربینهای کانن به شمار میآید. این الهه مفهومی از نور، تضاد و جنگ تاریکی و روشنی با خود به همراه میآورد، به طوری که به این وجه عکاسی یعنی ثبت روشنی روی نقاط تاریک فیلم نگاتیو یا سنسورها ارتباط پیدا میکند.
ظهور نام اجسام و مکانهای اسطورهای در لوگوها
Olympus(کوهی مقدس)
بلندترین کوه مقدونیه به شمار میآید، به اعتقاد یونانیان محل اقامت خدایان، یادآور شکوه و عظمت است. این شکوه عظمت برای یک سازنده دوربین، منبع الهام میشود تا شما عکسهای با شکوهی بگیرید.
Pandora(دارنده جعبه اسرارآمیز)
شرکتها و کسب و کارهای مختلفی به نام پاندورا وجود دارد و اخیرا معروفترین آنها رادیو پاندورا است که در آن میتوان به صورت آنلاین موزیک گوش کرد. بد نیست بدانید که پاندورا نام اولین زن در اساطیر یونانی به معنی “تمام و کمال” و مالک جعبهای حاوی تمام نیروی شر جهان بودهاست که با باز شدن در آن همه نیروی شر در جهان منتشر میشده و تنها چیزی که در داخل جعبه باقی میمانده امید بودهاست. چه جالب! به نظر شما انتخاب این نام برای عمل انتشار موسیقی در سراسر دنیا و کسب امید یا حال خوب بسیار مناسب نیست؟
Trident(نیزه سه شاخه خدای دریا)
تریدنت نام نیزه سه شاخه معروفی است که در دست خدای دریا “poseidon”دیده میشود و به وسیله این سه شاخه میتواند در دریا زلزله، طوفان و سونامی ایجاد کند. اما امروزه این نام توسط یک شرکت امریکایی تولید آدامس، برای محصولات خود انتخاب شده و کمتر کسی است که آدامس محبوب تریدنت را نشناسد و آن را امتحان نکردهباشد. به گفته خود کمپانی علت انتخاب این نام در موارد زیر تعریف میشد:
- وجود سه آنزیم برای اولین بار در یک آدامس که با خوردگی دندانها به مبارزه میپردازد.
- مفهوم “نبرد و از بین بردن میکروبها” با مفهوم “ایجاد سونامی و همه چیز را شستن و بردن توسط نیزه خدای یونانی هم خوانی دارد.
“TRI” در زبان یونانی به معنای سه و “Dent” به این زبان به معنای دندان است.
قهرمانان اساطیری در نام لوگوها
Amazon(زنان جنگجو)
آمازون یکی از بزرگترین وبسایتهای فروش کتاب و بزرگترین خردهفروش آنلاین به شمار میآید و در انتخاب نام خود از اساطیر یونانی استفاده کردهاست. به گزارش هرودوت، آمازون در اساطیر یونانی، یک جامعه جنگجو مادر سالار از زنان رزمندهای از مردم سکاها (مردم ایران) است که قلمرو آنها در آناتولی قرار داشته و تصاویر به جا مانده از این قبیله، زنان قدرتمند و کماندار را نشان میدهند.
Ajax(جنگجوی نجات دهنده رومی)
آژاکس یک جنگجو معروف یونانی است که به خاطر شرکت در جنگ “تروا” و قدرتش به یک سمبل تبدیل شدهاست و در جریان محاصره قلعه تروا که همه در فیلم “Troy” شاهد آن بودیم. بدون کمک خدایان با تمام وجود با دشمنان میجنگد. اما امروز نام یکی از معروفترین، پاککنندههای آشپزخانه و حمام است. ایده بامزهای است که حس مبارزه با مهمان ناخوانده را میدهد.
حضور شخصیتهای اساطیری در لوگوها
Oracle(نام یک پیغمبر)
اوراکل پیغمبری به عنوان پل ارتباطی بین خدایان و مردان است و امروز، اوراکل به عنوان یک تولید کننده نرمافزار پایگاه داده است. میبینید اسطوره شناسی شوخ طبعی ظریفی را به انتخاب این نام تزریق کردهاست.
Hermes(از رسولان یونانی)
هرمس یکی از مارکهای لوکس و با ارزش برای روسری و کیف دستی در جهان است، یک نام تجاری گران قیمت با قدمت ۱۶۰ سال. اما در اساطیر یونانی، نامی برای رسول خدایان یونانی با صفتی سریع و حیلهگر که قادر به رفتوآمد سریع بین جهان انسانها و جهان ایزدان است و نقش پیامرسان ایزدان و در جایی ایزد بازرگانان به شمار میآید. از نمادهای او میتوان به چوبدستی، کیف پول، صندلهای بالدار و کلاه آفتابگیر اشاره کرد. به نظر اسطورهای که یادآور پیام بسیار با ارزش از دنیای دیگر است به راحتی میتواند رل یک برند بسیار گرانقدر را بازی کند.
Medousa(زنی در هیبت هیولا)
یک موجود افسانهای، زنی در هیبت یک هیولا که هزاران مار روی سر خود دارد و هرکس که به طور مستقیم به چشمهای او نگاه کند توسط چشمهای این موجود سنگ میشود. در اساطیر یونانی، “خدای دریا”، عاشق “مدوزای زیبا” میشود. “آتنا” در حسادت به این موضوع اورا طلسم میکند. “مدوزا” آنقدر زشت میشود که که هر کسی که او را میبیند تا ابد به سنگ تبدیل میشود. چه جالب! امروز Medousa نام یکی از بزرگترین کارخانههای تولید سیمان و سنگ است.
Versace(زنی زیبا و طلسم شده)
تعداد کمی از مردم در جهان هستند که این نام تجاری را ممکن استنشناسند. با نگاهی به آرم ورساچه متوجه میشویم یاد آور هیولا یونانی و افسانهای، مدوزا است. زنی که به خاطر زیبایی بینظیرش توسط یک حسادت زنانه طلسم شده و با هزاران مار روی سرش به هرکس بنگرد در جا سنگ میشود. بنیانگذار ورساچه اعتقاد دارد که کله مدوزا همه مخاطبانش را مبهوت اصالت و سبکی کالاهایش میکند. تفسیر اسطوره مدوزا که تبدیل مردان به سنگ است برای تعریف یک ایده آل از زیبایی است. به نظر شما چه چیزی می تواند بهتراز این ایده برای انتخاب یک آرم باشد؟
نتیجهگیری:
در ادامه معرفی این موارد، که در قسمتهای بعد بیشتر به آن میپردازیم، نکته بسیار مهمتر این است که؛ ما نیز دارای اساطیر بسیار زیادی هستیم از صور فلکی گرفته تا شخصیتهای جذاب شاهنامه که همه و همه پتانسیلی برای کاراکتر سازی یا الهام برای پرورش قوه تخیل است بد نیست به این گنجینه ادبیات و تاریخ سری بزنیم و ایده های ناب خود را بسازیم تا با بزرگ شدن برندمان هر جای دنیا اصالت و ماهیت کسبوکارمان که از چه فرهنگ و تاریخی برخاسته نمایان شود زیرا که اصالت مهمترین مفهومی است که باید انتقال داد.