« در هر نوشته باید دو اقلیم را از هم باز شناخت؛ یکی گستره محتوا و پیام، و دیگری قلمرو قالب و آیین.» از این رو، می‎توان ویژگی‎های نوشته خوب را نیز در این قلمرو ارزیابی کرد: پیام (محتوا) و آیین (قالب). البته پیام هر نوشته را می‎توان از جنبه‎های مختلف بررسی کرد. یکی از تقسیم‎بندی‎های مناسب و کاربردی، تقسیم پیام به چهار لایه معنایی است. در این تحلیل، خواننده باید به هنگام مطالعه آثار ادبی چهار لایه معنایی را در آن جست و جو کند.

محتوا و قالب  چهار لایه معنایی در آثار ادبی:  1- معنای ظاهری. 2- معنای اخلاقی. 3- معنای تمثیلی یا نمادین. 4- معنای روحانی یا عرفانی که متضمن حقیقت جاوید است. هنگامی می‎توان اثر ادبی را از لحاظ پیام و محتوا موفق دانست که این چهار لایه معنایی در آن، به‎طور متوازن حضور داشته باشند و مفهومی اصیل و ارزشمند را بیان کنند.  نوشته خوب باید با نیازهای روزگار خود همساز باشد. گذشته از اصول ثابت اعتقادی و برخی احکام عملی که در همه روزگاران ثابت‎اند، دیگر اصول و فروع را باید به تناسب مقتضیات زمان دریافت و به خواننده انتقال داد.