تاکنون در مورد نقش رسانهها در مدیریت بحران بخصوص جنبه تئوری آن، کتاب ها و مقالههای بسیاری نوشته و همایش زیادی نیز برگزار شده است که همگی از حساسیت و اهمیت اطلاع رسانی هنگام بروز بحران حکایت دارد تا جایی که کارشناسان و صاحبنظران با تأکید بر نقش رسانهها، قبل، حین و بعد از وقوع بحران، فهرست بلند و بالایی از وظایف اصحاب رسانه را به رشته تحریر در آوردهاند. به عنوان نمونه در بحرانهای ناشی از حوادث طبیعی آموزش همگانی، فرهنگ سازی، کمک به تهیه قوانین لازم برای مقابله با بحران و پیگیری وعدههای مسئولان، گوشهای از وظایف رسانهها قبل از بحران است و خبر رسانی آنی و موثق در مورد خسارتهای جانی و مالی، ارائه اطلاعات در مورد پیامدهای بحران، اعلام نیازهای واقعی آسیبدیدگان و نظارت بر توزیع آنها، ترغیب مردم به کمک، اطلاع رسانی در مورد سوءاستفاده و غارت احتمالی اموال آسیبدیدگان نیز به عنوان گوشه دیگری از وظایف رسانهها تعریف شده است. در مورد نقش رسانهها پس از بحران نیز تشویق مردم و نهادها در جمعآوری کمکهای نقدی و غیرنقدی، پیگیری تحقق وعدههای مالی داده شده، تعیین اولویت و نظارت بر سرعت بازسازی، نظارت بر صرف هزینه ها، بررسی پیامدهای پنهان و پیدای بحران، بررسی نقاط قوت و ضعف مدیریت بحران و بازگویی دشواریها و ناگواریها برای آگاهی و پیشگیری در حوادث مشابه، بخش دیگری از وظایف رسانهها بعد از بحران را تشکیل میدهد.
البته پرداختن به جزئیات بیشتر و نقش و اهمیتی که رسانهها در زمینههای مختلف از جمله در بحرانهای ناشی از حوادث طبیعی دارند در این مجال اندک میسر نیست اما تأکید و توصیه استاندار البرز در جلسه چند روز پیش ستاد مدیریت بحران استان، موجب شد سرپرستی روزنامه ایران در البرز ضمن صحه گذاشتن برنکتهسنجیهای دقیق جناب طهایی استاندار البرز ، آمادگی خود را درباره همکاری نزدیک و مداوم خبری و اطلاع رسانی با ستاد مدیریت بحران استان البرز اعلام کند.
سیدحمید طهایی، استاندار البرز علاوه براینکه به درستی از این ستاد به عنوان یکی از مهمترین ستادهای استان نام برد و تشکیل منظم آن را با حضور مدیران و مسئولان مربوطه مورد تأکید قرار داد، حساسیت اطلاع رسانی هنگام وقوع بحران و نقش رسانهها در همکاری و هماهنگی با مدیران را نیز بسیار حائز اهمیت دانست. از این رو، روزنامه ایران به عنوان رسانه مکتوب دولت تدبیر و امید، براساس وظایف ذاتی و سازمانی خود آمادگی دارد در تمام زمینهها از جمله انعکاس خبرها، پیام ها و تمامی مطالب آموزشی نهادهای مختلف بخصوص ستاد مدیریت بحران استان و دیگر اعضای این ستاد در اسرع وقت اطلاع رسانی کند.
علاوه براین، ضمن قدردانی از تلاشهای ستاد مدیریت بحران البرز بخصوص باقری مدیرکل سختکوش این ستاد و همکاری آنها با رسانههای استان، به نظر میرسد هنوز به صورت بایسته و شایسته، جایگاهی برای اصحاب رسانه در مجموعه این ستاد تعریف نشده است بنابراین پیشنهاد میشود کارگروه خاص خبری و رسانهای با شرح وظایف دقیق توأم با ارتباط مستمر با این ستاد تشکیل شود. البته طبیعی است که این کارگروه باید با همکاری و مشارکت همه رسانههای استان اعم از دیداری، شنیداری، مکتوب و سایتهای اینترنتی تشکیل شود و این مجموعه برای نقش آفرینی مطلوب هنگام وقوع بحران لازم است از قبل هماهنگی و برنامهریزی داشته باشند که انتخاب سخنگو، تعیین وظایف هر عضو، نحوه برقراری ارتباط با مسئولان، آموزش اصحاب رسانه مرتبط با بحران، نحوه برجستهسازی و یا شاید ممانعت از انتشار برخی خبرها، روش های پیشگیری از شایعه و به کارگیری تکنیکهای رسانهای بحران از آن جمله است. به هرحال مدیریت بحران، علمی است که در جستوجوی یافتن راههایی برای پیشگیری یا دست کم کاستن از دامنه خسارتهای جانی و مالی در حوادث و بلایای طبیعی است و رسانهها نیز در دنیای امروز به جزء جداییناپذیر از زندگی بشری تبدیل شده است و جالب اینکه برغم اهمیت و نقش رسانهها اگر هنگام بروز بحرانها درست مدیریت نشوند، میتواند به جای بحران زدایی به بحران زایی کمک کنند. بنابراین با اعلام آمادگی دوباره روزنامه ایران در زمینه هرگونه همکاری با ستاد مدیریت بحران البرز، انتظار میرود کارگروه رسانهای این ستاد هرچه زودتر فعال شود و اگر هم در گذشته چنین کارگروهی تشکیل شده، لازم است بیش از پیش بهطور جدی و عملی مورد پشتیبانی و حمایت قرار گرفته و تقویت شود و بالاخره اینکه امیدواریم در جلسههای بعدی، جای یک کارگروه فعال و منسجم رسانهای در ستاد مدیریت بحران البرز خالی نباشد.
سیدرضا جمشیدی
